Egypte is bij uitstek het land van de prachtige tempels. Deze indrukwekkende bouwwerken waren in vroegere tijden een uiting van het geloof en tegenwoordig een toeristische trekpleister. Er zijn twee soorten Egyptische tempels te onderscheiden. De staatstempels waren bedoeld om goden te eren en werden vaak gebouwd op plaatsen waar eerder een heiligdom stond. In het Nieuwe Rijk lieten de machtige farao’s veel staatstempels verbouwen of uitbreiden waardoor u tegenwoordig kunt genieten van kolossale meesterwerken.
Aan de andere kant waren er de mysterieuze dodentempels die werden gebouwd bij of op het graf van de farao. In de Nijlvallei staan veel bekende tempels, zoals de beroemde tempels van Ramses II, de tempel van Karnak, de tempel van Edfu en de enorme graftempel van koningin Hatsjepsoet. Tijdens de Nijlcruises kunt u deze tempels bezoeken.
Tempelcomplex van Karnak
Ruim twee kilometer ten noorden van het centrum van Luxor vindt u Karnak. Hier ligt een tempelcomplex dat in de eerste plaats bijzonder is vanwege z’n grootte. Daarnaast is de tempel van Karnak uniek vanwege de tijd die aan de bouw is besteed. Ruim 2000 jaar lang hebben farao’s hun aandeel gehad aan de bouw van dit complex. Het was het intellectuele centrum van Egypte en een religieuze thuishaven. Hoe verder u het complex verkent, hoe ouder de monumenten zijn die u op uw pad tegenkomt. In een middag heeft u waarschijnlijk nog niet alles gezien van de tempels. Bij een ingang staat een enorm beeld van farao Ramses II die de wacht houdt. In het complex zijn veel bouwwerken gewijd aan de god Amon. Toen deze grootheid bevorderd werd tot staatsgod was Karnak al snel het belangrijkste centrum van religie in Egypte.
Verschillende farao’s, waaronder Toetmosis I en Amenhotep I, droegen hun steentje bij aan de bouw van het complex door obelisken en tempels te plaatsen. In het enorme tempelcomplex van Karnak vinden we de indrukwekkende, zogeheten Hypostyzaal, met enorm hoge zuilen, obelisken en bas-reliëfs. In de ochtend wordt de zaal op sommige delen overschaduwd waardoor de tempel nog mysterieuzer wordt.
De gigantische hal werd gebouwd door Seti I en zijn zoon Ramses II (in het zuidelijkste puntje van Egypte vinden we in het stadje Abu Simbel de beroemde tempels van Ramses II). Bezoek ’s avonds ook zeker de licht- en geluidshow in het tempelcomplex. U loopt door de verlichte tempel terwijl het verhaal van Karnak wordt verteld. In het complex vinden we verder nog een kleine tempel van Ramses III en de Feesttempel van Toetmosis III.
Luxor
Deze historische paleizenstad langs de oevers van de Nijl is een absolute trekpleister voor de toerist. Vroeger was Luxor de hoofdstad van Opper-Egypte, onder de naam Thebe. Zeer indrukwekkende tempels, zoals het massale tempelcomplex van Karnak, komen voorbij wanneer u Luxor aan het verkennen bent. Als middelpunt siert de Tempel van Luxor de hele stad; vanaf elk punt kunt u hem bewonderen. De grootste attractie is het wereldberoemde Dal der Koningen of ‘Valley of the Kings’. In dit mystieke dal vindt u graven van farao’s, waaronder die van de bekende Toetanchamon of Ramses II. In het moderne Luxormuseum treft u een bijzondere verzameling schatten uit de tempels en graven in de buurt, maar lopend door Luxor is de stad al een museum op zich. Hoewel deze historische stad met z’n toeristische hoogtepunten veel te bieden heeft, wonen er relatief weinig mensen. Luxor is een van de grootste steden in Egypte, maar toch wonen er in Cairo meer dan honderd keer zoveel mensen!
Luxor kan in 3 delen worden opgesplitst; ten noorden vindt u de stad Karnak, aan de westkant Thebe en het drukke centrum van Luxor zelf, aan de oostelijke zijde van de Nijl. Langs de oostelijke oevers van de deze rivier zorgt Luxor voor een chaotische stadse sfeer. Langs de Nijl loopt de drukke straat Sharia-al Karnak. Deze weg is een leuke route naar de tempels van Karnak. Aan de rand van de weg vindt u gezellige restaurantjes en enkele sfeervolle cafeetjes. De Corniche is een andere hoofdstraat die u door een ‘hotelplaza’ van luxe 5-sterrenhotels leid. De hotels zijn aan de Nijl gelegen, dus een mooi uitzicht zit bij de prijs inbegrepen.
Aan de oostelijke oever ligt het Mummificatiemuseum waar u achter de oude technieken van het mummificeren komt, zoals het verwijderen van de hersenen en ingewanden. Er zijn ook genoeg faciliteiten om de Nijl te bevaren en zo rustig langs de stad te dobberen. U kunt met een pondje de rivier oversteken of met een groot cruiseschip de Nijl op. Ondanks het moderne karakter van Luxor, lijkt het in bepaalde opzichten nog steeds op een eeuwenoud stadje. Vergis u niet, sommige gebouwen lijken uit het oude farao-verleden te zijn herrezen, maar blijken bij binnenkomst een gewoon kantoorgebouw te zijn! Veel moderne administratieve kantoren in Luxor zijn namelijk gebouwd naar een zogehete ‘archaïserende’ stijl.
Tempel van Luxor
In het hartje van de stad steelt de verlichte Tempel van Luxor ’s avonds de show. Eigenlijk is de huidige stad om de tempel heen gebouwd. Via een laan van sfinxen bereikt u de toegangspoort waar twee enorme kolossen van Ramses II een oogje in het zeil houden bij de ingang. De tempel is gewijd aan de goden Amon, Mout en Chons. Iets verder staat een uitzonderlijk mooie obelisk van Ramses II. Een tweede obelisk werd door de machtige Mohammed Ali in 1831 aan Frankrijk geschonken en staat nu op de Place de la Concorde in Parijs. Binnen het complex vinden we kleinere tempels van, onder andere, Amon-Re en de oude tempel van Amenhotep. Verder is er een prachtig binnenplein die een extra dimensie krijgt als de avond valt. Sla ook de zogeheten ‘Hypostylenzaal’ met z’n enorme zuilen niet over. ’s Avonds wordt een bezoek aan de Tempel van Luxor extra beloond als de reliëfs extra goed zichtbaar worden door de spel van het licht en de schaduw.
Uitgaan in Luxor
Als de warme zon heeft plaatsgemaakt voor de koele nacht kunt u zich storten op het uitgaansleven in het hartje van de stad. In tegenstelling tot Cairo, Alexandrië of badplaatsen aan de Rode Zee vindt u hier aanzienlijk minder indrukwekkende discotheken of barretjes. Een heel goed alternatief is om naar een echte Egyptische nachtclub te gaan met Arabische muziek en swingende buikdanseressen.
De beste tijd om een club te bezoeken is vanaf 1 uur ’s nachts. Vergeet niet dat de cultuur tussen mannen en vrouwen ook in Luxor anders is dan in Nederland. Vrouwen kunnen beter niet samen op stap gaan, maar in gezelschap van een man. Misschien bent u door alle bezoekjes aan bezienswaardigheden in Luxor aardig moe geworden en speelt u liever een potje backgammon in een gezellig koffiehuisje.
Luxor museum
Het museum van Luxor is een cadeautje van de franse president Giscard d’Estaing. Het gebouw is niet groot, maar de collectie is erg goed samengesteld. Bijzondere archeologische vondsten uit Luxor en omgeving kunt u hier op uw gemak bekijken. Waar de schatten uit het Museum van Cairo vaak rommelig zijn opgesteld, zijn alle bezienswaardigheden in het Luxormuseum goed verlicht en duidelijk voorzien van informatie. Op de bovenverdieping van het museum vindt u in een glazen kast enkele voorwerpen uit het graf van Toetanchamon. Op dezelfde verdieping vinden we een aantal bas-reliëfs uit de tempel van Karnak, waarop de mooie koningin Nefertiti is afgebeeld. Op de begane grond zijn een aantal zeer bijzondere voorwerpen te vinden uit het Nieuwe Rijk, waaronder een buste van farao Toetmosis III. In het Luxormuseum kunt u ook een zaal bezoeken die redelijk nieuw is. Hij werd speciaal gebouwd om de beelden die in 1989 in de Tempel van Luxor werden gevonden te exposeren. Hoogtepunten zijn beelden van Toetanchamon en Ramses II.
Kolossen van Memnon
Toen de dodentempel van farao Amenhotep III werd verwoest, bleven alleen twee gigantische stenen beelden over die de poort moesten bewaken. Deze twee gigantische kolossen die farao Amenhotep III moeten voorstellen staan eenzaam en verlaten midden in het suikerriet. De bijna 18 meter hoge beelden zijn gehouwen uit kwartsieten rotsblokken. Toen het rechter beeld door een aardbeving zwaar beschadigd werd gebeurde er iets merkwaardigs. Doordat het steen overdag opwarmde en ’s nachts afkoelde door de vochtigheid ging het beeld vreemde zingende geluiden maken. De Grieken zochten de verklaring hiervoor in een legende. Memnon zou gedood zijn door Achilles en als beeld zijn teruggekeerd op aarde. Het zingende geluid wat het beeld maakte werd geïnterpreteerd als de stem van Memnon die klaagde bij z’n overleden moeder. In de oudheid, toen men voor veel verschijnselen nog geen verklaring had, trokken de Kolossen van Memnon veel verbaasde bezoekers. Ondanks de aandacht van toeristen tegenwoordig, zingt het beeld niet meer voor zijn bezoekers.
Tempel van Edfu
Tussen Luxor en Aswan vinden we langs de Nijl het plaatsje Edfu. Naast het heiligdom in Karnak staat hier de grootste tempel van Egypte. Het indrukwekkende bouwwerk met een prachtige ingang is gewijd aan de god Horus. Dit is was de God van de hemel. Misschien niet voor niets dat de tempel er hemels mooi uitziet? Bij de tempel staat hij afgebeeld als een havik in de vorm van een standbeeld. Het architectonische hoogstandje is bijzonder, omdat het nog helemaal in tact is. We vinden in de tempel de Feestzaal met een aantal zijkamers. De muren zijn versierd met mooie reliëfs. De 80 meter hoge ‘pylonen’ ziet u al van heel ver de lucht in steken.
Tempel van Esna
De Tempel van Esna of Tempel van Chnoem is ooit uit het modder van de Nijl tevoorschijn gekomen. De tempel heeft duidelijk Romeinse invloeden en ligt aan de oevers van het kleine provinciestadje Esna. Zuidwaarts varend, per cruiseschip vanaf Luxor, is dit het eerste betekenisvolle stadje dat u tegen komt op uw reis door de Nijlvallei. De tempel was gewijd aan Chnoem, de God van de Schepping. Hij wordt vaak afgebeeld met een ramskop en achter zijn pottenbakkerswiel terwijl hij de mens schept. De tempel ligt temidden van allemaal huisjes en bereikt u via een smalle marktstraat. De tempel werd bovenop een ander bouwwerk gebouwd. Alleen een hal, die er door de Romeinse keizer Claudius werd aangebouwd, is helemaal opgegraven en kunt u bezoeken via een trap die u onder de straten brengt. Het dak wordt ondersteund door kleurrijke pilaren en op de reliëfs is de Romeinse keizer te zien tegenover de Egyptische goden.
De tempels van Ramses II
(bij sommige reizen bij te boeken en/of inbegrepen)
Na een lange tocht met aan weerszijde lege woestijnvlaktes komt u bij de beroemde rotstempels van Ramses II in Abu Simbel. Het complex behoort tot de meest indrukwekkende monumenten uit het oude Egypte. Ze werden gebouwd door de oppermachtige farao Ramses II. Hij bouwde in zijn regeringsperiode verschillende tempels om hem en de Goden te eren, waarvan deze tempels in Abu Simbel het hoogtepunt zijn als u kijkt naar de architectuur. Het complex bestaat uit twee tempels. De Grote Tempel van Ra Harachte is versierd met vier gigantische standbeelden van Ramses II bij de ingang. De kolossen, die een zittende farao uitbeelden, zijn 20 meter hoog. Bij binnenkomst zult u versteld staan van een gang die aan weerszijde is versierd met 10 meter hoge standbeelden van Ramses. Op de muren zijn reliëfs te zien van expedities van de farao in Syrië en Nubie. De indrukwekkende tempel bezit naast een ‘Hypostyzaal’ nog een aantal zijvertrekken. De tempel is gewijd aan de goden Amun, Harakhty, Ptah en natuurlijk vooral aan de farao zelf, die werd gezien als een halfgod. De tempel was bedoeld om de macht van de farao uit te beelden en om rovers te weren. De farao wilde indruk maken op de ‘bezoekers’ die vanuit het zuiden het land van de farao’s binnenvaarde.
Omstreeks 20 februari en 20 oktober wordt een bezoek extra beloond. Op die datum schijnen de zonnestralen namelijk precies recht in de 64 meter lange gang in de rots. De beelden van de Goden tegen de achtermuur worden zo verlicht en komen ‘tot leven’. De God van de duisternis (Ptah) wordt, zoals z’n naam al aangeeft, niet beschenen door de lichtstralen van de ochtendzon. De oude Egyptenaren hadden dit precies zo berekend. De datum waarop het licht de tempel binnendringt is oorspronkelijk een dag later. Dit komt doordat het hele tempelcomplex in 1965 is verplaatst. De rotstempel werd in meer dan 1000 stukken gezaagd en op een hoger gelegen plek met uiterste precisie weer opgebouwd. Als je voor de Grote Tempel van Ra Harachte staat kunt u zich bijna niet voorstellen dat dit hele complex in zijn geheel is verplaatst. De kleinere tempel is de Tempel van Hathor. De ingang wordt versierd door zes gigantische standbeelden van Ramses en Nefertari, de mooie vrouw van de farao. Tussen hen in zijn hun kinderen afgebeeld. In deze heilige tempel vindt u een vervallen standbeeld van Hathor, afgebeeld als Koe. Hathor was de vrouw van de zonnegod.
Terrastempel van Hatsjepsoet
Gelegen aan de westoever en tegen de Thebaanse heuvels vinden we de Tempel van Hatsjepsoet. De tempel ziet er modern uit en is gebouwd op een prachtige locatie tegen de steile bergwand aan. Het indrukwekkende heiligdom wordt ondersteund door tientallen pilaren en bestaat uit een middenterras en een boventerras die u kunt bereiken via een soort omhooglopende ‘brug’. Verder vindt u reliëfs van het landleven op een van de zuilengangen. De tempel was van de enige vrouwelijke farao Hatsjepsoet en noemde deze plaats de ‘Pracht der Prachten’. Met wat verbeeldingskracht kunt u zich voorstellen dat deze plek nog mooier geweest moet zijn toen er nog kleurrijke tuinen met mirrebomen stonden. Hoewel koningin Hatsjepsoet altijd werd afgebeeld met een baard en mannenkleren, was ze toch echt van het vrouwelijk geslacht.
Tempel van Kom Ombo
Langs de Nijl vinden we het plaatsje Kom Ombo. In het Grieks is het ‘Ombos’, wat is afgeleid van het Egyptisch voor ‘goud’. Kom Ombo lag vroeger namelijk op een handelsroute voor goud en was daarom een belangrijke plaats. Tegenwoordig komen de bezoekers vooral af op de indrukwekkende, maar vooral bijzondere tempel van Kom Ombo. Het complex bestaat namelijk uit twee aparte delen. De tempel is enerzijds gewijd aan de valkengod Haroeris en anderzijds aan de krokodillengod Sobek. Hoewel de twee delen in elkaar overvloeien, hebben ze allebei een eigen architectuur. In de Tempel van Kom Ombo vindt u een mooie, zogehete pronaos met vijftien zuilen van ieder twaalf meter hoog. Voordat u in het heiligste deel van de tempel bent aangekomen, moet u eerst langs drie antechambres. Het heilige middelpunt bestaat uit twee kapellen; een voor de god Haroeris en een voor de god Sobek. Op de buitenste muur staan fraaie reliëfs over de geneeskunde in het oude Egypte.
