Voor de mooiste flora en fauna in Egypte moet u kopje onder gaan. In de Rode Zee vindt u een paradijs aan tropische vissen en kleurrijke koraalformaties. In de woestijnen vinden we weinig groen, maar de oneindige zandmassa’s vormen al een indrukwekkend landschap op zich. Het grote respect dat de oude Egyptenaren voor dieren hadden is vandaag de dag ver te zoeken. Het zijn vooral de kamelen die het straatbeeld bepalen of die u rondleiden door de onherbergzame woestijnvlaktes. Langs de Nijl is het op sommige plaatsen een paradijs aan tropische vogels.
Flora
Voor een ongerepte flora zult u in Egypte onder het wateroppervlak moeten zoeken. In de Rode Zee vindt u een indrukwekkende onderwaterwereld van kleurrijke koraalformaties. Boven water is er niet erg veel groen te vinden. Dit neemt niet weg dat het landschap prachtig kan zijn. Het gebergte in de Sinaï-woestijn is wild en uitgestrekt evenals de Rode Zeebergen. In de lege Westelijke Woestijn vrolijken een aantal grote oases de omgeving op met dadelpalmen. Deze palmbomen bevatten eetbare dadels.
Met zijn uitgestrekte zandduinen vormt de Westelijke Woestijn een landschap op zich. Er groeit bijna niks, maar wat er groeit bestaat uit gras of dwergmimosa’s. Rond de Nijl vinden we ook het een en ander aan begroeiing, zoals eucalyptusbomen, vijgenbomen en citrusbomen. Langs de oevers van de rivier vinden we weinig oorspronkelijk groen terug; de meeste plantensoorten zijn geïmporteerd. De lotus en de papyrus zijn in de Nijlvallei bijna nergens meer te vinden, maar waren vroeger het symbool van Opper- en Neder-Egypte. In de steden kunt u de geur van trompetbloemen of jasmijn opsnuiven.
Fauna in Egypte
Heilige dieren
De oude Egyptenaren hadden veel respect voor dieren. Ze waren onder de indruk van hun kracht, sterke reuk, gezichtsvermogen en karakter. Ze zagen bepaalde eigenschappen van dieren als iets bovennatuurlijks en dit leidde in Egypte tot een goddelijke verering van verschillende diersoorten, zoals de krokodil, leeuw, jakhals of de koe. Egyptenaren kenden veel goden en godinnen die stonden vooreen bepaald aspect uit het leven, zoals de ‘God van de Wijsheid’.
Vaak waren deze goden (deels) afgebeeld als dier. Zo is Hathor, de godin van de liefde, afgebeeld met een kop van een koe. Anoebis, de god van de doden, is afgebeeld met een hondenkop. Bepaalde eigenschappen van dieren werden beschouwd als iets onverklaarbaars. In Sakkara aan de Nijl lag zelfs een belangrijke dierenbegraafplaats en vormde het centrum voor de dierenverering.
Wij reageren vrij nuchter als we een kat op straat zien lopen of bij iemand in de huiskamer aantreffen. In het oude Egypte werd heel anders tegen dit dier aangekeken. De kat was in de Egyptische mythologie een heilig dier dat in tempels werd vereerd. Wie een kat vermoordde kreeg zelfs de doodstraf! Bastet was de godin van de vruchtbaarheid en had de kop van een kat.
Het klinkt misschien wat vreemd, maar zelfs de mestkever (scarabee) werd vereerd. Het diertje stond symbool voor het nieuwe leven. De Egyptenaren zagen het als een wonder dat er jonge kevers werden geboren uit de levenloze mest die geproduceerd werd door de scarabee. Er zijn heel veel gemummificeerde dieren teruggevonden die vroeger als heilige objecten werden beschouwd.
Dieren op het vaste land
Honderden jaren geleden had Egypte nog een spectaculaire ‘wildlife’ met olifanten, giraffen en leeuwen. Vandaag de dag treft u deze grote zoogdieren niet meer aan wanneer u door de woestijn dwaalt. U heeft kans om een kudde gazellen tegen te komen, maar ook een ontmoeting met een cheeta, jakhals, woestijnvos of een wezel is niet uitgesloten. Het dier wat u bijna in elk deel van het land tegen kan komen, zowel in het warme woestijnzand als in de drukke stad, is de kameel.
Als u denkt aan een dier in Egypte, is uw eerste associatie waarschijnlijk een kameel of dromedaris. En terecht, want dit hoefdier zorgt al eeuwenlang voor het vervoer van goederen en personen en levert tegelijkertijd wol, melk en vlees. De kameel wordt ook wel het ‘schip van de woestijn’ genoemd, vanwege z’n schommelende loopje. Hun hele lichaam is ingesteld op de omstandigheden in de warme woestijn. De bult op de rug bevat vetreserves waardoor ze vaak dagen zonder eten kunnen. Kamelen zweten niet en kunnen zo tegen hoge temperaturen en weinig water.
In de woestijngebieden van Egypte zijn er ook van die dieren die u misschien liever alleen op televisie ziet of in de dierentuin bekijkt. Schorpioenen en giftige slangen, zoals cobra’s en zandadders, ritselen en schuiven over het zand van de Westelijke Woestijn. Tijdens een kamelentocht of jeepsafari zult u gelukkig weinig last van deze diertjes hebben, maar het is altijd goed om te weten dat ze er wel degelijk zijn. Vaart u over het Lake Nassermeer (tussen Aswan en Abu Simbel) heeft u kans om een krokodil te spotten. Op de Nijl is dit reptiel uitgestorven.
Vogels
Waar de veelzijdigheid van de dieren op het vaste land niet erg groot is, vindt u in de lucht en onder water een enorm scala aan levende organismen. Egypte vormt een thuisbasis voor 150 vogelsoorten. Daarnaast zijn er nog eens 250 verschillende soorten trekvogels te vinden. Deze vogels zijn op hun doortocht naar Oost-Afrika of komen uit de tropen vandaan en hebben in Egypte hun vakantiebestemming voor de zomer gevonden.
De verschillende soorten zijn onder andere blauwe reigers, aalscholvers, roze pelikanen en flamingo’s. Langs de Nijl vindt u prachtige vogels en richting Aswan komt u de bekende Nijlgans tegen. Door de droge woestijn vliegen verschillende valkensoorten en vinden we de zeldzame kraagtap, een loopvogel die door de jacht sterk in aantal is geslonken.
Vissen
Voor de duikliefhebber is Egypte een paradijs door z’n prachtige koraalriffen en kleurrijke vissen. Meer dan 800 soorten vissen zoeken zich een weg door het water van de Rode Zee. Dolfijnen, zeeschildpadden en verschillende haaiensoorten (rifhaaien, tijgerhaaien, hamerhaaien) vindt u in de Golf van Aquaba voor de Sinai en in het water achter de Rode Zeebergen.
Tussen de tientallen verschillende rifformaties zwemmen anemoonvissen, pijlstaartroggen, barracuda’s en diamantbaarzen. Pas op voor schorpioenvissen, steenvissen en brandkoraal. In de Nijl vinden we nog eens 160 verschillende soorten vissen. De bekendste is de grote Victoriaanse baars (de Nijlbaars).
Koraal
De mooie rifformaties waar u als duiker overheen dwaalt bestaan uit koraal. Het koraal wordt gezien als de tuin van de zee. Strikt genomen is dit niet waar, want in tegenstelling tot wat veel mensen denken is koraal geen (onderwater)plant, maar een dier. Koralen zijn hele kleine poliepen; wezentjes die kleine organismen eten. Als het koraal sterft, groeit de volgende generatie er gewoon bovenop waardoor de prachtige uitgestrekte koraalriffen ontstaan.
Dit systeem houdt het leven onder water in stand en is dus erg belangrijk. Helaas eist het toerisme zijn tol op; veel van de mooie koraalriffen in de Rode Zee zijn beschadigd of helemaal verdwenen. Dit komt vooral door (onervaren) duiktoeristen die graag een souvenir mee naar huis willen nemen of door onoplettende bootsmannen die hun anker overal in het water laten plonzen. Mocht u een stukje koraal tegenkomen op een markt in de stad; kijken, kijken en niet kopen dus!
Er was dus genoeg reden om in 1996 de Rode Zee tot nationaal park te benoemen om zo, met behulp van rangers, het rif beter te kunnen beschermen. Dit is nodig, omdat anders de kleur en de toekomst van het rif verre van rooskleurig is! Zelf kunt u helpen door het rif niet aan te raken, geen afval in de zee achter te laten of u niet te laten verleiden door souvenirs uit de Rode Zee die u worden aangeboden op straat.
Kijken en niet kopen dus! Bedenk ook dat de export van, bijvoorbeeld een stukje koraal, strafbaar is. Voor het beschermde Ras Mohammed Park is een limiet voor duikboten in het gebied vastgesteld om het rif niet te zwaar te belasten.
